Bağımlılık Nedir?
Kişinin kullandığı bir nesne veya yaptığı bir eylem üzerinde kontrolünü kaybetmesidir.
Bağımlılığın Belirtileri
Kullanım/davranış sıklığı azaldığında veya kesildiğinde huzursuzluk, uykusuzluk, öfke gibi yoksunluk belirtileri görülür...
Kendimi Nasıl Korurum
Aklını kullan, sağlıklı beslen, bedenine saygı duy ve onu korumaya özen göster! Yaşam alanlarının sağlıklı olmasına ve bunun sürekliliğine dikkat edilmelidir.
Doğru bilinen yanlışlar
Ara sıra kullanmakla
Bir şey olmaz. Yanlış!
Bağımlılık yapıcı maddeler, ara sıra kullanılsa bile vücuda hızla zarar vermeye başlar..
BAĞIMLILIK DÖNGÜSÜ
Sağlıklı yaşa!
Sağlığımız ve yaşam kalitemiz üzerindeki kaçınılmaz etkilerini düşünerek sporu ve sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı haline getirmeliyiz.
Dikkat!
Sigara içmek ve içilen ortamda bulunmak sayısız hastalığa sebep olur, cildi bozar, ses tellerine zarar verir.
Unutma!
Bağımlı kişinin kendine güveni azalır, değerleri yok olmaya başlar, idealleri ve geleceği ile ilgili ümitleri yıkılır.
Uygula!
Düzenli spor yapmak, müzik aleti çalmak bağımlılıklardan uzak tutar.
DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
DERLER Kİ... “ALKOLLÜ İÇECEKLER VÜCUDU ISITIR.”
Alkol vücudun yüzeyine daha fazla kan ulaşmasını sağlar ve bu da ısı kaybına sebep olur. Alkol aldıktan sonra görülen sıcaklık hissi, kanın yüzeye doğru akışının ciltteki sinir uçlarını ısıtmasından kaynaklanır.
DESELER DE... “ALKOL İŞTAH AÇICIDIR.”
Aksine mide rahatsızlıklarına ve sindirim bozukluğuna sebep olur.
SÖYLESELER DE... “HAMİLE KADINLARIN ALKOL KULLANMASI BEBEĞE ZARAR VERMEZ.”
Alkol kana karışıp plasentadan geçerek fetüse ulaşır. Bebekte büyüme eksikliği, yüzde anormallikler, beyin ve sinir sisteminde hasarlar gibi doğum kusurları görülebilir.
İDDİAYA GÖRE... “ALKOL, BAZI HASTALIKLARA İYİ GELİR.”
Alkollü içkilerin kalp ve damar rahatsızlıklarına ya da boşaltım sistemine faydalı oldu
İDDİA EDERLER Kİ....“ALKOL UYKUYU DÜZENLER.”
Alkol kullanımı, oluşturduğu gevşekliğin etkisiyle uyku verebilir. Ancak alkol kullanan kişinin uyku düzeni ve kalitesi bozulur.
Uyuşturucu
maddeler beynin normal işleyişini bozarak beyni mekanikleştirir. Bazı maddeler beyin damarlarında tıkanmaya yol açar, felce sebep olur. Ayrıca beyin içinde sesler duyma ve akıl hastalıklarının başlaması da uyuşturucu maddelerin beyin üzerinde yarattığı etkilerdendir.
Sıkça Sorulan Sorular
1 Bağımlı olduğumu nasıl anlarım?
2 Neden bir kereden bir şey olur?
3 Alkol ve madde kullanımının beynimize etkisi nasıl olur?
4 Doğal maddeler bağımlılık yapar mı?
5 Bu bir irade meselesi midir?
6 Bağımlılık tedavisinde psikolojik destek ne işe yarar?
7 Bağımlılık tedavisinde sosyal destek ne işe yarar?
8 Bağımlılık tedavisinde başarı oranı nedir?
9 İyileşmek için sadece kullanılan maddeyi bırakmak yeterli midir?
10 Tekrar başlamamak için ne yapılmalıdır?
CEVAPLARI
1 bağımlı olduğumu nasıl anlarım
Yavaş yavaş gelişir. Kişi bunun farkına vardığı zaman genelde bağımlılık gelişmiş olur. Bunun için kişinin bağımlı olup olmadığı erken fark edilirse tedavinin başarıya ulaşma ihtimali daha yüksektir.
2 Bir kereden bir şey olmaz
Bağımlıların çoğu, merak sebebi ve ‘bir kereden bir şey olmaz’ düşüncesi ile madde kullanmaya başlarlar. Hiç kimse bağımlı olacağını düşünerek başlamaz. Her zaman madde kullanımını kontrol edeceklerine inanırlar. Ara sıra ‘keyif’ almak için kullanım hedeflenir.
3.Alkol ve madde kullanımının beynimize etkisi nasıl olur?
Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Yani bağımlılık yapıcı maddeler uzun süre kullanıldığında beyin hücrelerinde farklı etkilere ve değişimlere yol açmaktadır. İnsanlar çoğu zaman kontrol edebilecekleri düşüncesiyle alkol ve madde kullanımına başlarlar. Ancak bir süre sonra alkol ve madde kullanımı kontrolün dışına çıkar, kişinin kendisi kullanmak istemese bile beyni bunları kullanmaya devam etmesini ister.
Yoğun alkol ve madde kullanımıyla birlikte beynin kendini durdurma mekanizması bozulur ve alkol ve maddeyle karşılaşıldığında beyin sadece "git ve kullan" mesajını verir, "dur" mesajını veremez. Böylece kişi beyninden gelen "git ve kullan" mesajına uyarak keyif almasa bile kullanıma devam eder
Alkol ve uyuşturucu madde kullanımı sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozarak beynimizde pek çok olumsuz etkiye neden olur.
Alkol kullanımı beyin işlevlerini azaltır, hafızayı zayıflatır, denge bozukluklarına ve bunamaya yol açar.
Uyuşturucu maddeler beynin normal işleyişini bozarak beyni mekanikleştirir. Bazı maddeler beyin damarlarında tıkanmaya yol açar, felce sebep olur.
Yapılan araştırmalar esrar kullanımının şizofreni riskini 7 kat artırdığını göstermektedir.
4.doğal maddeler bağımlılık yapar mı
Özetle doğal olsun veya olmasın, maddeler bağımlılık yapar. Bir maddenin doğal olması, bağımlılık geliştirmeyeceğini göstermez!
5. Bu irade meselesimidir
Bağımlılıkta doğru bilinen yanlışlardan biri de bağımlılığın bir irade meselesi olduğu, iradesi zayıf olan kişilerin bağımlı olacağı çoğunluk.
6. Psikolojik destek
Alkol ve madde bağımlılığı beraberinde birçok psikolojik problemi de getirir. Depresyon, intihar riski, kaygı, panik atak, uyku sorunları, ruhsal travma, dikkat eksikliği, hiperaktivite, düşünmeden hareket etmek, öfke kontrol problemi, kendine zarar verme davranışları; alkol ve madde kullanımına eşlik eden en yaygın problemlerdir.
7. Sosyal destek
Uyuşturucu madde kullanan kişilere ihtiyaçlarına göre gerekli bilgilendirme verilerek, tedavileri için en uygun merkezlere yönlendirme sağlanır.
Uyuşturucu maddeyi bırakma konusunda kararsızlık yaşayan kişilerle motivasyonel görüşme yapılarak, tedavi olmaları yönünde motive edilir.
Uyuşturucu madde kullanan bireylerin yaş aralıklarına göre, nasıl iletişim kurulması gerektiği konusunda ailelere bilgilendirme yapılır.
Bağımlılık süreçlerinde ailenin de destek almasının önemli olduğu vurgulanarak, ilgili birimlerden destek almaları konusunda bilgilendirme sağlanır.
8.Tedavide başarı oranı
Tedavi sadece kişinin uyuşturucu maddeyi bırakmasını değil, sosyal yaşamına geri dönmesini ve yaşamını sağlıklı biçimde sürdürebilmesini de içerir. Bu ise uyuşturucu maddesiz yaşam tarzının inşa edilmesi ile mümkün olmaktadır. Tedavide başarı oranının araştırmalarda 40 olduğu bildirilmektedir.
9. İyileşmek için maddeyi bırakmak yeterli mi
İyileşmek için maddeyi bırakmak ilk adımdır ancak tek başına yeterli değildir.
Bağımlılık, kişide bir süreç içinde gelişir. Nasıl ki bağımlılığın gelişmesi için bir süreç gerekiyorsa, bağımlılıktan kurtulmak da bir değişim süreci gerektirir.
Kişileri değişime yönelik motive etmek gerekir. Motivasyon süreci, tedavinin önemli bir parçasıdır.
Bağımlı ailelerinden sıkça duyulan, "1 ay bırakmıştı ama sonra tekrar başladıKişinin bu değişikliklere uyum sağlaması ve bunları sürdürebilmesi, tedavinin devamlılığı açısından çok önemlidir. Maddeyi bırakma sürecinde, maddeyi hatırlatacak en ufak bir durumdan bile kaçınılmalıdır. Çünkü kişi kendisi maddeyi bıraksa bile, beyni istemeye devam eder. Beynin isteklerine karşı koymayı öğrenene kadar, yapılması gereken şey; tehlikelerden uzak durmaktır.
İyileşme süreci, kişinin maddesiz bir yaşamla bütünleştiği ve değiştiği bir süreç olarak görülmelidir.
10. Tekrar başlamamak için önlem alınmalı
Bağımlılıkta kullanımı bırakma süreci kadar kullanımı bıraktıktan sonraki süreç de önemlidir
Önemli olan tekrar başlama riski doğduğu anda kişinin bu durumla tek başına başa çıkmaya çalışmayıp uzmanlardan yardım alması ve durdurabileceğine inanmasıdır. Bu gibi durumlarda kişinin kendini suçlamaması ve eleştirmemesi gerekir. Ortamı değiştirip bu duruma gereken önem verilirse tekrar başlama riski de ortadan kalkmış olur.
Alkol ve madde kullanımının beynimize etkisi nasıl olur?
Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Yani bağımlılık yapıcı maddeler uzun süre kullanıldığında beyin hücrelerinde farklı etkilere ve değişimlere yol açmaktadır. İnsanlar çoğu zaman kontrol edebilecekleri düşüncesiyle alkol ve madde kullanımına başlarlar. Ancak bir süre sonra alkol ve madde kullanımı kontrolün dışına çıkar, kişinin kendisi kullanmak istemese bile beyni bunları kullanmaya devam etmesini ister.
Yoğun alkol ve madde kullanımıyla birlikte beynin kendini durdurma mekanizması bozulur ve alkol ve maddeyle karşılaşıldığında beyin sadece "git ve kullan" mesajını verir, "dur" mesajını veremez. Böylece kişi beyninden gelen "git ve kullan" mesajına uyarak keyif almasa bile kullanıma devam eder
Alkol ve uyuşturucu madde kullanımı sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozarak beynimizde pek çok olumsuz etkiye neden olur.
Alkol kullanımı beyin işlevlerini azaltır, hafızayı zayıflatır, denge bozukluklarına ve bunamaya yol açar.
Uyuşturucu maddeler beynin normal işleyişini bozarak beyni mekanikleştirir. Bazı maddeler beyin damarlarında tıkanmaya yol açar, felce sebep olur.
Yapılan araştırmalar esrar kullanımının şizofreni riskini 7 kat artırdığını göstermektedir.